مواد اولیه برای تولیدکنندگان حرف اول را می زند بنابراین یکی از دغدغه های مدیران شرکت ها و کارخانه های تولیدکننده موجودی مواد اولیه و موجودی قطعات است. مدیران باید بدانند چه میزان مواد اولیه و یا قطعات در انبارهای خود دارند . چقدر باید مواد اولیه و قطعات را در انبارهای خود نگهداری کنند تا در زمان موردنیاز در دسترس تولید باشد و اینکه فضای زیادی را نگهداری مواد اولیه اشغال نکند.

JIT چیست؟

برای این منظور از سیستم JIT که مخفف Just In Time است استفاده میشود که مخصوص انبارداری است. JIT یعنی سیستم بتواند به تقاضای خط تولید برای تامین مواد اولیه، قطعات در زمان مورد انتظار پاسخ دهد. از سوی دیگر سیستم تولید به موقع یکی از پیشرفته ترین سیستم های برنامه ریزی است که قوی ترین سیستم جدید برنامه ریزی کنترل تولید لقب گرفته است.

کنترل موجودی های تولید با JUST IN TIME

به عبارت دیگر JIT سیستمی جامع برای کنترل موجودی ها ی تولید است. در این سیستم هیچ موجودی مواد اولیه خریداری و هیچ محصولی ساخته نمی شود مگر هنگامی که ضرورت ایجاب کند. این سیستم اساسا بر کاهش هزینه ها از طریق حذف موجودی های انبار تمرکز دارد. به عبارت دیگر ، سیستم تولید به موقع، تفکر و نگرش نوین در اداره سازمان های صنعتی است که با اصول، تکنیک ها و روش های خاصی، به دنبال حذف کامل اتلاف و افزایش بهره وری در تمامی فعالیت های داخل و خارج سازمان است.

انبارداری و تولید با JIT

انبارداری و تولید JIT ابتدا در ژاپن ظهور کرده است و به سال 1960 برمی گردد و گفته می شود دلیل به وجود آمدن آن کمبود فضا برای نگهداری مواد اولیه بوده است. اولین بار از سوی ناییجی اونو درسال 1972 درشرکت تویوتا بکارگرفته شد و خیلی سریع مورد استقبال شرکتهای ژاپنی قرار گرفت. انبارداری JIT در حالت کامل و ایده آل به مفهوم موجودی صفر کالا و مواد اولیه برای تامین خط تولید است و این به مفهوم کاهش هزینه ای انبارداری قطعات و مواد اولیه و نهایتا کاهش قیمت تمام شده محصول است.

این روش دارای مزیت های زیادی است به صورتی که ظرفیت های جدید با آزاد سازی منابع سازمانی در ارتباط با نگهداری مواد و قطعات اولیه را ایجاد می کند. فضا را برای نگهداری کالاهای تولید شده باز می کند. نه تنها قیمت تمام شده کالا را کاهش می دهد ، بلکه رضایت مصرف کنندگان را نیز افزایش می دهد.

اهداف و مزایای JIT

البته از آنجایی که یکی از اهداف اصلی ومهم Just In Time حذف تمام دوباره کاری ها است و هیچگونه ارزش افزوده ای ندارد، پس نمی توان گفت که این سیستم تنها مخصوص تولید است یعنی می توان از آن برای تمام بخش های سازمان ها و حتی زندگی شخصی نیز بکار برد. معمولا کسب و کارهای حوزه تولید با محدودیت های اقتصادی، منابع در دسترس، زمان و پیچیدگی بازار و رقبا روبرو هستند بنابراین باید در کمترین زمان ممکن به بیشترین سود و بازدهی دست یابند و فعالیت های اضافی را حذف کنند. در این سیستم انبارداری JIT کیفیت دارای اهمیت بالایی است البته دارای اهداف دیگری نیز است . این سیستم سطح بهره وری و اثربخشی در فرایندها را افزایش می دهد. باعث می شود تا توانایی های کسب و کار افزایش یافته و میزان ظرفیت و قدرت سازمان برای رقابت با رقیبان بالا رود. این سیستم میزان مصرف مواد اولیه را به درستی هدایت می کند و از مصرف بیش از حد مواد، زمان و فرایند کار می کاهد. اجازه نمی دهد تا دوباره کاری های زائد انجام شود و ریسک های انجام دوباره کاری ها را نیز کاهش می دهد.

از دیگر فواید این سیستم می توان به کاهش قابل توجه کار درجریان ساخت، زمان تحویل محصول به مشتری، فضای مورد نیاز، ضایعات، ضایعات دورریز و دوباره کاری، افزایش در بهره وری، بهبود روابط با عرضه کنندگانی که بهتر و موفق تر هستند و نیروی کار دارای انگیزه، راضی و با نشاط تر اشاره کرد .