با توسعه سریع فناوری اطلاعات و نیازهای جامعه اقتصادی، عصر طلایی کاربرد هوش مصنوعی در حسابداری نیز آغاز شده است. از آنجایی که جهان به طور فزاینده‌ای به فناوری متکی می‌شود، هوش مصنوعی (AI) به عنوان تغییر دهنده بازی در خط مقدم صنایع مختلف ظاهر شد. بخش حسابداری و مالی نیز از این قاعده مستثنی نیستند، زیرا کاربرد هوش مصنوعی در حسابداری انقلابی در نحوه عملکرد این حوزه ایجاد کرده است. کاربرد هوش مصنوعی در حسابداری و امور مالی بسیار خارق العاده است و راه را برای فرآیندهای کارآمدتر هموار می‌کند.
مفهوم هوش مصنوعی و حسابداری
مفهوم هوش مصنوعی برای اولین بار در سال ۱۹۵۶ توسط جان مک کارتی و دیگر متخصصان کامپیوتر در سمینار دانشگاه دارتموث در ایالات متحده مطرح شد. برای توضیح کاربرد هوش مصنوعی در حسابداری ابتدا تعریفی از هر یک خواهیم داشت:
“هوش مصنوعی شبیه سازی فرآیندهای هوش انسان توسط ماشین‌ها به ویژه سیستم‌های کامپیوتری است. تا وظایف فکری را مانند انسان‌ها درک کنند، یاد بگیرند و انجام دهند. هوش مصنوعی از ذهن و رفتار انسان برای حل هر نوع مشکل پیچیده‌ای تقلید می‌کند.”
همچنین حسابداری را می‌توان اینگونه تعریف نمود که: “امور مالی و حسابداری در سطوح مختلف طیف مدیریت دارایی عمل می کنند. حسابداری فرآیند ثبت معاملات مالی مربوط به یک کسب و کار است. فرآیند حسابداری شامل خلاصه، تجزیه و تحلیل و گزارش این معاملات به سازمان مربوطه است.”
کاربرد هوش مصنوعی در حسابداری به طور اجتناب ناپذیری بر شیوه‌های سنتی اجرای آن تاثیر گذاشته و آن را زیر سوال برده است. از آنجایی که هوش مصنوعی قادر است تمام اسناد مربوط به امور مالی را بررسی کند، می‌تواند بی نظمی‌ها را تشخیص دهد و حسابداران را از آنها آگاه کند. به طور کلی هوش مصنوعی می‌تواند احتمال خطا و تقلب را در حسابداری کاهش دهد.
مزایا و کاربرد هوش مصنوعی در حسابداری
- کاهش خطای انسانی، افزایش ظرفیت کاری: مهمترین کاربرد هوش مصنوعی در حسابداری احتمالا همین کاهش خطاهای انسانی خواهد بود. همچنین هوش مصنوعی براساس الگوریتم‌هایی عمل می‌کند که بتواند داده‌های بیشتری را در زمان کمتر پردازش کند. برخلاف انسان‌ها، هوش مصنوعی مرتکب اشتباه نمی‌شود و این توانایی را دارد که به طور مداوم و بدون استراحت کار کند.
- حسابرسی مستمر: دیگر کاربرد هوش مصنوعی در حسابداری این است که امکان انجام ممیزی را بدون وقفه و با منطق و دقت بالا ارائه می‌دهد.
- ساده‌سازی روش‌ها: نرم‌افزار حسابداری مبتنی بر هوش مصنوعی می‌تواند روش‌های بستن حساب‌های فصلی و ماهانه را ساده کند، به آنها سرعت بخشد و نتایج دقیقی را ارائه دهد. با کمک کاربرد هوش مصنوعی در حسابداری، مراحل بستن حساب‌ها را می‌توان سریعتر و بهینه تر انجام داد.
- بهبود مدیریت حساب‌های پرداختنی و دریافتنی: کاربرد هوش مصنوعی در بخش مدیریت حساب‌ها این است که فرآیندهای مدیریت صورت حساب مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند فرآیند پرداختنی و دریافتنی را ساده‌تر کرده و آن را برای حسابداران حرفه‌ای، کارآمدتر و دقیق‌تر نمایند.
- امنیت و دقت حسابرسی پیشرفته: اصلی‌ترین کاربرد هوش مصنوعی در حسابداری برمی‌گردد به امنیت داده‌ها. ادغام هوش مصنوعی در بخش حسابداری و مالی به طور قابل توجهی امنیت و دقت حسابرسی‌ها را افزایش داده است. الگوریتم‌ها و فناوری‌های هوش مصنوعی، مانند اتوماسیون رباتیک فرآیندها (RPA) و پردازش زبان طبیعی(NLP)، می‌توانند تراکنش‌های مالی را ردیابی و نظارت کنند و هرگونه بی‌نظمی یا مغایرت را شناسایی کنند.
آینده هوش مصنوعی در حسابداری
از کاربردهای هوش مصنوعی در حسابداری این است که در آینده، با پیاده سازی سیستم‌های خودآموز و چت بات‌ها، صنعت مالی و حسابداری قادر خواهد بود حتی پیچیده‌ترین چالش‌ها را به راحتی حل کند. از رعایت مقررات و الزامات گرفته تا مدیریت وظایف وقت گیر؛ هوش مصنوعی تأثیر زیادی بر آینده حسابداری و امور مالی دارد. از قابلیت های هوش مصنوعی در حسابداری برای ساده کردن وظایف حسابداری، مانند ورود خودکار داده‌ها و تطبیق آنها با فرمول‌ها و دستورالعمل‌ها استفاده می‌کنند. این تغییر، بهره گیری از نیروی کار را دگرگون می سازد.
در واقع پرسنل حسابداری نه تنها به دانش حرفه‌ای در زمینه حسابداری نیاز دارند، بلکه به تسلط بر فناوری اطلاعات، استفاده ماهرانه از نرم افزار حسابداری و مدیریت داده‌ها نیز نیازمند هستند تا بتوانند با تغییرات شرایط کاری جدید سازگار شوند. به طور کلی هوش مصنوعی صنعت حسابداری را با توانمندسازی حسابداران برای کار هوشمندتر، سریعتر و بهتر تغییر می‌دهد و باعث چابکی فرایندهای مالی و افزایش بهره وری خواهد شد.
چه چالش‌های امنیتی در استفاده از هوش مصنوعی در حسابداری وجود دارد؟
کاربرد هوش مصنوعی در حسابداری به سرعت در حال توسعه است. با این حال، این هجوم سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی چالش‌های جدیدی را در رابطه با امنیت و شفافیت داده‌ها به وجود می‌آورد. در نتیجه برای سازمانها ضروری است که از چالش‌های مورد انتظار آگاه باشند و برای آن تدابیر امنیتی ایجاد کنند.
- کیفیت داده:
کیفیت داده‌ها یک چالش حیاتی برای پیاده سازی هوش مصنوعی(AI) در حسابداری است. دقت و اثربخشی مدل‌های هوش مصنوعی به شدت به کیفیت داده‌های مورد استفاده بستگی دارد. بنابراین، کیفیت پایین داده‌ها می‌تواند منجر به نتایج نادرست و پیش بینی‌های غیر قابل اعتماد شود که امنیت این سیستم‌ها را زیر سوال می‌برد. - رعایت مقررات:
با فراگیرتر شدن کاربرد هوش مصنوعی در حسابداری، نیاز روزافزونی برای اطمینان از انطباق این سیستم‌ها با مقررات و استانداردهای موجود وجود دارد. رعایت مقررات برای حفظ اعتماد مصرف کننده و تضمین عملکرد ایمن و پایدار سیستم‌های حسابداری بسیار مهم است. - امنیت سایبری:
خطرات امنیت سایبری می‌تواند در مراحل مختلف استقرار هوش مصنوعی، از جمله در طول جمع آوری داده‌ها، توسعه مدل، و یکپارچه سازی سیستم ایجاد شود. به عنوان مثال، یک عامل مخرب ممکن است یک موسسه مالی را برای دستکاری داده‌های مورد استفاده برای هوش مصنوعی هدف قرار دهد و یکپارچگی مدل‌های حاصل را به خطر بیندازد.
چطور می‌توان از توسعه هوش مصنوعی در آینده برای بهبود حسابداری بهره برد؟
در حال حاضر کاربرد هوش مصنوعی در حسابداری هنوز در مراحل اولیه است و وارد حوزه‌های اصلی حسابداری مانند تجزیه و تحلیل مالی نشده است، در نتیجه تأثیری که بتواند استانداردهای حسابداری را دستخوش تغییر کند، اعمال نکرده است. هنگامی که هوش مصنوعی وارد حوزه حسابداری می‌شود، باید جایگزین هر مرحله کاری حسابداری سنتی، از جمله ورودی اسناد اصلی، تشکیل اطلاعات حسابداری، تولید گزارش‌های مالی و پیشنهادات و تصمیم گیری‌های مناسب شود تا به طور واقعی تأثیر خود را نمایان کند. بنابراین، هنوز راه زیادی برای توسعه کاربرد هوش مصنوعی در حسابداری وجود دارد.
به عنوان مثال هایی از کاربرد هوش مصنوعی در حسابداری، فناوری تشخیص چهره علی بابا در خدمات پرداخت و مالی، و خدمات ربات هوشمند به مشتریان در پلتفرم خرید را می‌توان مطرح کرد. این کاربردهای خاص فناوری هوش مصنوعی موجب تحول و ارتقاء کسب و کار و خدمات برای علی بابا شده است.
نتیجه گیری
ترکیب هوش مصنوعی و صنعت حسابداری یک روند اجتناب ناپذیر در آینده است. در مقایسه با تحول و ارتقاء صنعت حسابداری، حسابداری سنتی دارای ویژگی‌های تکراری و دست و پا گیر است. استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند دردسرهای ناکارآمدی و ارزش افزوده پایین در حوزه حسابداری سنتی را برطرف کند و حسابداران را به سمت کارهای دیگری سوق دهد که ارزش بیشتری را برای سازمان به ارمغان آورند. به طور خلاصه، کاربرد هوش مصنوعی در حسابداری باعث توسعه و نوآوری این صنعت و افزایش رقابت پذیری سازمانها می‌شود.
